บริษัท โฮม แอดวานซ์ โซลูชั่น จำกัด

การสำรวจการทรุดตัวของแผนดินกรุงเทพฯ

และปริมณฑล

1. ความเป็นมา

สำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ(สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน)ได้ตระหนักถึงปัญหาการทรุดตัวของพื้นดินในเขตกรุงเทพมหานครจึงได้ร่วมมือกับ กรมทรัพยากรธรณี สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย และกรมแผนที่ทหารจัดทำโครงการป้องกันและแก้ไขวิกฤตการณ์น้ำบาดาลและแผ่นดินทรุดขึ้น

ระยะที่ 1โครงการสำรวจเพื่อการศึกษาปี 2521-2524 ผลการศึกษา ได้ข้อสรุปว่าสาเหตุใหญ่ของการทรุดตัวของพื้นดินในเขตกรุงเทพมหานคร เกิดจากการสูบน้ำบาดาลขึ้นมาใช้ในปริมาณมากเกินกว่าที่น้ำบาดาลตามธรรมชาติจะไหลเข้ามาแทนที่ได้ทันสำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติจึงได้เสนอมาตรการป้องกันและแก้ไขวิกฤตการณ์น้ำบาดาลและแผ่นดินทรุดในเขตกรุงเทพมหานคร เพื่อเป็นแนวทางให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องยึดถือปฏิบัติโดยคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบในหลักการ เมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ.2526 กรมแผนที่ทหารเกี่ยวข้องกับมาตรการดังกล่าวในส่วนกิจกรรมสนับสนุน คือ จัดทำโครงการสำรวจระดับการทรุดตัวของพื้นดิน เพื่อหาขนาดการทรุดตัวของพื้นดินเป็นประจำทุก ๆ ปี

ระยะที่ 2การสำรวจเพื่อติดตามผล หลังจากที่ ครม.ได้มีมติเห็นชอบในหลักการ จึงได้เริ่มทำการสำรวจในระยะที่ 2ทำการสำรวจปีละครั้ง ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2528 ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

2. วัตถุประสงค์

เพื่อสำรวจระดับชั้นที่ 1หาอัตราการทรุดตัวของพื้นดินในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล แล้วจัดทำเป็นรูปเล่มและบันทึกลงแผ่นบันทึกข้อมูล แจกจ่ายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำไปศึกษา และวิเคราะห์หาแนวทางแก้ไขการทรุดตัวของพื้นดินต่อไป

3. วิธีการสำรวจ

ใช้การสํารวจระดับชั้นที่ 1(Precise Leveling) ดังรูปที่ 1 โดยสํารวจค่าต่างระดับด้วยกล้องระดับและไม้เล็งระดับ ซึ่งเริ่มจากจุดที่รู้ค่าระดับสูงแล้ว ต่อเนื่องกันไปจนเป็นสายการระดับ เชื่อมโยงด้วยจุดบรรจบจนก่อตัวเป็นโครงข่ายระดับ ดังรูปที่ 2 ณ ตําแหน่ง ต่างๆ ในสายการระดับหรือโครงข่ายพาดผ่าน จะมีการวางหมุดหลักฐานเป็นหมุดหลักฐานเสริม (SBM)ทุก 1–2 กม.และหมุดหลักฐานถาวร (PBM)ทุก 6–10กม. เพื่อใช้เป็นหมุดหลักฐานอ้างอิงในการหาค่าระดับสูงในกิจการสืบเนื่องด้วยไปในตัว ในสายการระดับ จะมีการสร้างสถานีวัดแผ่นดินทรุด จำนวน 59สถานี โดยสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ไว้เป็นพิเศษเพื่อการนี้ ดังรูปที่ 3 โดยเป็นหมุดหลักฐานที่สะท้อนการทรุดตัวของพื้นดินได้ดีกว่าหมุดหลักฐานประเภทอื่น เมื่อสํารวจในภูมิประเทศเสร็จเรียบร้อยแล้ว จะมีการขจัดความคลาดคลื่อนที่เป็นระบบ(Systematic Error)อาทิ การปรับแก้เนื่องจากอุณหภูมิ การปรับแก้เนื่องจากระดับของกล้องระดับ เป็นต้น แต่ยังมีความคลาดเคลื่อนแฝง (Random Error)ขนาดเล็กแฝงอยู่ และเมื่อตรวจสอบแล้วไม่เกินค่าคลาดเคลื่อนบรรจบที่กําหนดก็จะนําเข้าสู่การปรับแก้ด้วยวิธีการ Least Square Adjustment แบบ Observation Equation เพื่อให้ได้โครงข่ายที่เป็นเอกภาพและน่าเชื่อถือ สุดท้ายจึงนําค่าของหมุดหลักฐานที่ได้มาเปรียบเทียบกับค่าระดับสูงปีที่ผ่านมา ก็จะได้ขนาดการทรุดตัวสะสม และอัตราการทรุดตัวต่อไป

รูปที่ 1 การสํารวจระดับชั้นที่ 1

รูปที่ 2 โครงข่ายระดับสำรวจการทรุดตัวของพื้นดิน

รูปที่ 3 สถานีวัดแผ่นดินทรุด

4. ผลการสำรวจ

การสำรวจระดับชั้นที่ 1ได้สายระดับมีระยะทางประมาณ 1,600กม ผ่านหมุดหลักฐานชนิดต่างๆ ประมาณ 1,100 หมุด อาทิ หมุดหลักฐาน PBM และ SBM ของกรมแผนที่ทหารประมาณ 870 หมุด หมุดหลักฐานสถานีวัดแผนดินทรุดประมาณ 42 สถานี ที่เหลือเป็นหมุดหลักฐานอื่นๆ การพิจารณาขนาดการทรุดตัวของพื้นดิน จะพิจารณาจากหมุดหลักฐานการระดับที่มีความลึกจากผิวดิน ประมาณ1เมตร(หมุด CI.-1ของสถานีวัดแผ่นดินทรุดหมุด DMR.ของกรมทรัพยากรน้ำบาดาลและหมุด PBM ของกรมแผนที่ทหาร)สรุปผลการสำรวจการทรุดตัวของพื้นดินได้ดังนี้

4.1 บริเวณที่มีขนาดการทรุดตัว ของพื้นดินสะสมมากที่สุด ได้แก่ บริเวณเขตบางกะปิ มีการทรุดตัวสะสมถึงประมาณ 1.20 เมตรเศษ ดังรูปที่ 4

4.2 บริเวณที่มีขนาดการทรุดตัวของพื้นดินสะสมน้อยที่สุดโดยรวม คือ จังหวัดนนทบุรี ดังรูปที่ 4

4.3 กรุงเทพมหานครมีการทรุดตัวอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เริ่มการสำรวจในปี พ.ศ.2521จนถึงปัจจุบัน แต่อัตราการทรุดตัวมีแนวโน้มที่ลดลงอย่างเห็นได้ชัด ดังรูปที่ 5 เมื่อเทียบกับระยะแรกที่เริ่มสำรวจโดยในปัจจุบันอัตราการทรุดตัวโดยเฉลี่ยทั้งพื้นที่โดยรวมไม่เกิน 1 ซม.ต่อปี

5. สรุป

การสํารวจระดับการทรุดตัว เป็นการเฝาตรวจ(Monitoring)การทรุดตัวพื้นดินเท่านั้น เพื่อใชเป็นข้อมูลพื้นฐานให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยต้องนําไปสนธิกับข้อมูลที่ได้จากการสํารวจอีกหลายทางเพื่อหาสาเหตุในการทรุดตัว จะได้กําหนดมาตรการที่เหมาะสมในการแก้ปัญหาต่อไป อาทิ การจํากัดการใช้น้ำบาดาล เป็นต้น ในส่วนของกรมแผนที่ทหารก็จะดําเนินการในส่วนนี้เป็นประจําทุกปี นอกจากนี้ยังมีแผนที่จะผสานการสํารวจชนิดอื่นเพิ่มเติมด้วยในอนาคต อาทิ เทคโนโลยี GPS และ IFSAR เป็นต้น เพื่อให้ข้อมูลมีความหลากหลายน่าเชื่อถือมากขึ้น

(ข้อมูลจาก กรมแผนที่ทหาร กองบัญชาการกองทัพไทย)

ติดต่อขอคำปรึกษาฟรี โทร. 063 154 7895 , 084 644 6655 , 097 228 9653

กลับขึ้นด้านบน

กลับหน้า เรื่องที่ควรรู้

โทรศัพท์ 063 154 7895 , 084 644 6655 , 097 228 9653	บริษัท โฮม แอดวานซ์ โซลูชั่น จำกัด Home Advance Solutions Co., Ltd. เลขที่ 369/9 เขตบางพลัด แขวงบางพลัด กรุงเทพฯ 10700	E-mail info@has.co.th , wearehas@gmail.com